نهضت امام خمینی(ره) که با فریادهای بیدارگرانه آن رهبر فرزانه در خرداد ۱۳۴۲ آغاز شد، به نظر می‌رسید از اواسط دهه ۱۳۴۰، دچار رکود شده و به بن‌بست رسیده است. از جمله عواملی که در پیدایش این وضعیت سهیم بودند؛ تبعید رهبری نهضت از کانون مبارزه، ایجاد ابهام در اهداف نهضت در میان مبارزان و…
در این بخش، به پرسش های خوانندگان و پژوهشگران در حوزه تاریخ و اندیشه سیاسی معاصر پاسخ داده شده است. پرسش های این نوشتار پیرامون مواضع امام خمینی(ره) نسبت به مهندس بازرگان و نهضت آزادی، موضع آیت الله مصباح یزدی درباره مبارزه با رژیم پهلوی و صحت و سقم گرایش وی به انجمن حجتیه، می…
عظمت قیام ۱۵ خرداد به عنوان مقدمه ای بر انقلاب اسلامی هنوز آن گونه که باید برای جامعه ایران به درستی تبیین نگردیده است. سیطره تاریخ نگاری رسمی در دوران پهلوی بر مراکز علمی و پژوهشی و باقی بودن آثار این تاریخ نگاری تا به امروز فرصت های بسیاری را از تاریخ نگاران حقیقت جو-…
«فرزندان استر» نام کتابی است که زیر نظر هومن سرشار در ۲۰۰۱میلادی، در امریکا به چاپ رسید. همان طور که در شماره ۵ این فصلنامه، ذکر شد، این کتاب شامل مجموعه مقالاتی پیرامون تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی یهودیان ایران است. نویسنده در این مقاله به دنبال آن است که به نقد و بررسی مقالات…
دقت و مراقبت در بازگویی اقوال و گفتار دیگران از وظایف مهم و از صفات ارزشمندی است که تنها رادمردان صادق و رهروان سالک می توانند به آن پایبند باشند و به آن اهتمام ورزند. به عنوان مثال امام خمینی(ره) در این مورد تا آن پایه اهتمام داشت که حتی در بازگو کردن روایات و…
در شماره های پیشین فصلنامه پانزده خرداد، در قالب چندین مقاله به موضوع حرکت های مسلحانه علیه رژیم پهلوی از سوی درباریانی چون علی اسلامی(پهلوی) و بهمن حجت کاشانی پرداخته شد. همچنین در رویکردی نو، مقاله ای پیرامون خاطرات اهالی خرم‌دره، ابهر و شناط پیرامون حضور و فعالیت های بهمن حجت کاشانی در خرم‌دره، در…
نهضت آزادی ایران از جمله احزاب و گروه هایی است که به دلیل ادعای درآمیختن ارزش های اسلامی با مبانی و فرهنگ غربی و شکل دادن به نوعی اصلاح طلبی شبه مذهبی در ایران، شایسته نقد و بررسی است. نهضت آزادی ایران که به منزله یک سازمان سیاسی در مبارزه پارلمانتاریستی و مسالمت آمیز با…
نگاه به تاریخ به عنوان یک علم و تاریخ به ماهو تاریخ، از جمله مباحث مهم و قابل توجه در میان اندیشمندان و متفکران بوده است. در این میان آرا و نظرات مختلفی پیرامون تاریخ، از سوی اندیشمندان خارجی و داخلی مطرح شده است که هریک قابل بحث و بررسی هستند. شهید مرتضی مطهری؛ اندیشمند…
شاید هیچ دوره ای از تعاملات بشر با دین و حاملان آن را به مانند دوره معاصر، ابزارانگارانه و مصلحت اندیشانه سراغ نداشته باشیم. کمتر نخبگان و جریان های سیاسی و اجتماعی بودند و هستند که فارغ از نگاه ابزاری وارد گفتگو و برقراری تعامل با دین و روحانیت شده اند. در رویکرد ابزاری هیچ…
هدف انقلاب اسلامی ایران تنها دگرگونی صورت قدیم نظام سلطنتی نبود، بلکه می خواست کل ساختار اجتماعی ایران قبل از انقلاب را نابود کند. بنابراین ضروری بود که علیه همه قدرت های تثبیت شده در چنین جامعه ای به مبارزه برخاسته و همه امتیازهای به رسمیت شناخته شده برای بسیاری از جریان ها، افکار و…