عصر مشروطه
داود مهدی‌زادگان
نهضت مشروطیت (۱۳۲۴ق/۱۲۸۵ش) در فرآیند نفوذ و گسترش غرب گرایی و تجدد خواهی در ایران، تأثیر مهمی دارد. از این رو بدون مطالعه و بررسی این مرحله از تاریخ معاصر ایران نمی‌توان به فهم درست و عمیقی از فرآیند سکولاریزاسیون در ایران نائل گشت. بدین ترتیب برای فهم درست رویکرد ابزاری به دین و روحانیت- به مثابه حاملان اصلی اندیشه دینی- باید پیرامون این مقطع تاریخی بیشتر درنگ کرد.
فعالیت فکری جریان دنیوی گرایی مدرن پیش از مشروطیت عمدتاً به شکل رساله نویسی های مستقل بوده است اما در دوره مشروطیت به نظر می‌رسد شکل کار از قالب رساله‌نویسی های سیاسی تا اندازه ای فاصله گرفته، کار فکرب غرب‌گرایان در قالب جریده‌نویسی پی گرفته شده است. این امر باعث پدیدآمدن فضای مطبوعاتی مناسب و بدون رقیب برای منورالفکران شده بود. به طوری که غرب‌گرایان توانستند از همان آغاز جنبش مشروطیت، سلطه رسانه‌ای بلامنازعی به دست آورند. نویسنده در این مقاله برای روشن نمودن رویکرد ابزاری به دین و روحانیت، نشریات عصر مشروطه را از این منظر مورد بررسی قرار داده است.
