علی علوی سیستانی
ایرانیان با غرب جدید در سه دوره مختلف و در هر دوره با چهره‌ای متفاوت روبرو شده اند. در دوره اول که از آغاز حکمرانی دولت صفویه تا ابتدای قاجاریه آغاز می شود غرب با چهره تبلیغی ـ مسیحی، در مرحله دوم که از ابتدای قاجار تا آستانه نهضت مشروطه را شامل می شود با چهره سیاسی، نظامی و اقتصادی، و در نهایت در مرحله سوم که از آستانه مشروطه تا کمی پس از آن را در بر می گیرد مظاهر تمدنی غرب با چهره فکری ـ نرم‌افزاری خود را به ایرانیان شناسانده است. در میان اقشار و طبقات مختلف ایرانی موضع عالمان شیعی در مواجهه با غرب در نوع خود قابل تأمل است چرا که مواضع آنان با هر کدام از چهره‌های غرب، رویکردی مناسب با همان چهره بود. این جریان با چهره فکری – نرم افزاری غرب در سه مرحله و هر بار به شیوه ای متفاوت روبرو شده است : نخست به شکل توصیفی به گزارش آن،در گام دوم به انتقاد از آن و نهایتاً در گام سوم به تأسیس طرح و برنامه در برابر آن می پردازد. این نوشتار به اجمال به سومین مرحله غرب شناسی اثباتی علما می پردازد.
