کلثوم کریم‌پور
روحانیت شیعه از دیرباز محوریت اصلی بسیاری از تحولات فکری، فرهنگی و سیاسی در ایران را عهده‌دار بوده‌اند. ویژگی دین‌باوری مردم ایران و قدرت علما و روحانیان که برگرفته از تعلیمات شیعه می‌باشد، باعث شده است مردم در تمامی مسائل از آنها تبعیت کنند. اولین نشانه‌های جدی حضور فعال روحانیان در عرصه سیاسی تاریخ معاصر ایران را می‌توان به خوبی در وقایعی چون جنگ‌های ایران و روس و حکم جهاد علما علیه استعمار روس، اقدام حاج ملا علی کنی به صدور حکم تکفیر فراماسون‌ها و مقابله با قرارداد ننگین رویتر، قضیه تحریم تنباکو و وقایع منجر به نهضت مشروطیت مشاهده کرد. هر چند حکومت پهلوی در طول عمر خود کوشید از نفوذ علما و روحانیت شیعه در میان مردم بکاهد و از فعالیت‌های آنها جلوگیری کند، اما این تلاش ثمری نداشت و نهایتاً انقلاب اسلامی نشان داد که حکومت پهلوی در این عرصه کاملاً ناموفق بوده است. آنچه مسلم است این است که نهاد روحانیت در تاریخ ایران ریشه دارد و همواره عاملی نیرومند در تعیین خط مشی داخلی و خارجی دولت بوده و این حضور دائمی و انکارناپذیر، در میان گروه‌های مردم باعث شده است در مواقع حساس، این قشر بتواند با جهت‌گیری صحیح حرکت کند.
در شهرستان لارستان با توجه به روحیه مذهبی و ظلم‌ستیزی مردم، نقش روحانیت در تعیین خط مشی و همچنین نفوذ این قشر در میان مردم بسیار پررنگ و چشم‌گیر است و همواره ملجأ و پناهگاه مردم در برابر ظلم و ستم حکام و مزدوران بوده‌اند. آنان عادل‌ترین قاضیان و بهترین حکم‌دهندگان در میان مردم این منطقه بوده‌اند. از برجسته‌ترین عالمان و روحانیون این خطه می‌توان به بزرگانی چون آیت‌الله سید عبدالحسین موسوی لاری، آیت‌الله سید محمد آیت‌اللهی و آیت‌الله سید عبدالعلی آیت‌اللهی اشاره کرد. در این مبحث به زندگینامه و مبارزات آیت‌الله سید عبدالعلی آیت‌اللهی در مقابل حکومت پهلوی و همراهی ایشان با نهضت امام خمینی پرداخته خواهد شد.
