معرفی و نقد کتاب اختراع قوم یهود
علیرضا سلطانشاهی
«پساصهیونیسم» به عنوان یک واژه جدید در ادبیات سیاسی حول موضوع فلسطین و صهیونیسم، بیشتر در دهه ۱۹۹۰ میلادی، مطرح شد. از یک منظر این واژه بیانگر یک نقد درون‌گفتمانی نسبت به ایدئولوژی و عملکرد صهیونیسم بود و از منظر دیگر خروش در قبال جنبشی که از همان ابتدا مسیر خطا پیمود و هم‌اکنون پس از یک تجربه دردناک و خسارت‌بار از جنگ و خون‌ریزی، هیچ راهی جز اعتراف به این اشتباه و جبران خسارات ندارد.
در کنار واژه «پساصهیونیسم» به عنوان ترجمه دم‌دستی از واژه غربی پست‌صهیونیسم، واژ‌گان مشابه دیگری به این واژه نیز وجود دارند که به نوعی مدعی تجدیدنظرطلبی در مفهوم و ایدئولوژی صهیونیسم هستند. واژ‌گانی همچون «منتقدان صهیونیسم» و «مخالفان صهیونیسم» که هر یک تعریف جداگانه و خاصی در دوره خود داشته‌اند.
موشه منوهین، المر برگر، آلفرد لیلینتال، اسرائیل شاهاک، ایلان پاپه، بنی موریس، گیلعاد اتسمون و… همگی در شمار افرادی هستند که به نحوی پروژه صهیونیسم و حتی اندیشه انحرافی یهودیت را از زوایای مختلف به نقد می‌کشند؛ و برای اثبات مدعای خود آثار مفصلی در خارج و داخل رژیم صهیونیستی منتشر کرده‌اند.
لازمه قضاوت در این متون، فهم و درک پیام و عمق نگاه آنهاست و نمی‌توان بدون توجه به این مهم، همه را به یک دیده در مسیر مبارزه با صهیونیسم و یهودیت منحرف از شریعت حضرت موسی (علیه‌السلام) تأیید کرد یا همه را به یک چوب راند. جریانی همچون «نتوری کارتا» به عنوان یکی از مهمترین تشکل‌های ضد صهیونیستی در میان یهودیان نیز که با هدف محو رژیم صهیونیستی همچون جمهوری اسلامی، شکل گرفته است، در امریکا و سایر نقاط جهان و حتی رژیم صهیونیستی فعالیت‌های گسترده و متنوعی دارد ولی تاکنون حتی یک‌بار از سوی صهیونیست‌ها که تمام فعالیت‌ها علیه خود را در دنیا رصد کرده و با آن به مقابله برمی‌خیزند، مورد هجمه، محدودیت یا تهدید قرار نگرفته است. اصالت و سلامت چنین حرکتی حداقل از نحوه برخورد صهیونیست‌ها با آن محل تردید است. کتاب اختراع قوم یهود اثر شلومو ساند بهانه‌ای خواهد بود که ضمن معرفی دیدگاه و محتوای مندرج در این اثر، مروری اجمالی بر تعاریف و شمول جریان‌های منتقد، مخالف یا آسیب‌شناس صهیونیسم داشته باشیم.
