مصاحبه با حجت‌الاسلام شعبان نادری پیرامون علل قیام بهمن حجت کاشانی
در سال ۱۳۵۷ انقلاب اسلامی در ایران پیروز شد و عمر رژیم استبداد سلطنتی پس از قرن‌ها جنایت به پایان رسید. از آغاز نظام‌های سلطنتی تا پیروزی انقلاب اسلامی سپیدارهای تنومندی بر خاک پاک ایران‌زمین افتادند و وطن هر روز بیش از پیش ویران شد. در دهه‌های پایانی عمر رژیم‌های سلطنتی در ایران دشمنان این مرز و بوم به ما باروت دادند و به جای آن یاقوت‌های این مملکت را ربودند. یاقوت شرف و عصمت، یاقوت استقلال و آزادی، یاقوت آبادانی و پیشرفت، یاقوت هویت و اصالت، یاقوت ایمان و معنویت، یاقوت عقل و عدالت و…
در آن سال‌ها حکومت‌گران ایران و کارگزاران سیاست باروت‌ها را از دشمنان این مرز و بوم گرفتند تا با آن مغز فرماندهی یاقوت‌های مملکت را منهدم سازند. هر بار که روشنی امیدی در دل ظلمات نظام سلطنت کورسویی می‌زد نابود شد و دیوارهای بلند بی‌اعتمادی ملی و مذهبی، فردایی پر از ابهام، جایی مبهم و سست در جهان، سیاستی ویران و اقتصادی پریشان، فرصت‌هایی از دست رفته و سپیدارهایی بر خاک افتاده برای ایران رقم زد.
از میان آن همه سپیدارهایی که بر خاک وطن افتاد نام بهمن حجت کاشانی، کاترین عدل و علی پهلوی در غبار تاریخ گم شد و تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی کمتر کسی می‌دانست که چنین سپیدارهای تنومندی در شوره‌زار دربار حاصل‌سوز پهلوی روییده است.
داستان راستان شورش شورانگیز تعدادی از جوانان دربار پهلوی، علیه زشتی‌ها و پلیدی‌های شیوه زندگی سلطنتی و غربی، برای اولین‌بار در شماره‌های اولیه فصلنامه ۱۵خرداد در سال ۱۳۸۳ درج گردید. از آن تاریخ برای عده‌ای از جوانان این مرز و بوم زندگی قهرمانان اصلی این شورش یعنی بهمن حجت کاشانی، کاترین عدل و علی پهلوی جذابیت پیدا کرد. هر از چندی اوراق تازه‌ای پیرامون این شورش به دست آمد و منتشر شد و افرادی موجه و ناموجه درباره اشخاص اصلی و انگیزه‌های حقیقی این شورش اظهار نظر کردند. بعضی از فیلم‌سازان حرفه‌ای هم بدشان نمی‌آمد سریالی یا فیلمی رمانتیک و عاشقانه از علاقه بهمن حجت کاشانی و کاترین عدل و یا داستان زندگی علی پهلوی یا فرزندان بهمن حجت و کاترین عدل که تنها بازماندگان این قیام هستند، بسازند. اما برای بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی کشف انگیزه‌های اصلی و اساسی شورش جوانان درباری علیه طبقه‌ای که خود وابسته بدان طبقه بودند و می‌توانستند در سطوح بالایی از امتیازات این طبقه بهره ببرند، بیش از همه جذابیت داشت. مخصوصاً از این جهت که قهرمانان اصلی این شورش از میان تمام ایدئولوژی‌های مدرن چپ و راست که ظاهراً باید توسط این جوانان به عنوان ایدئولوژی شورش علیه سلطنت انتخاب می‌شد، مذهب را به عنوان محرک اصلی انتخاب کردند.
همه چیز این شورش عجیب و غریب بود و با تئوری‌های رسمی جنبش‌های اجتماعی که تا آن روز در ایران سیطره داشت سازگاری نداشت! نه کسانی که قهرمانان این شورش بودند از جهت پایگاه طبقاتی و آموزه‌های رسمی دانشگاهی شرایط روشن کردن آتش چنین جنبشی را داشتند و نه محرک ایدئولوژیکی آنها از نظر تئوری‌پردازان جنبش‌های اجتماعی چپ و راست می‌توانست محرک جنبش اجتماعی باشد.
در راستای روشنگری علل و انگیزه‌های این شورش از همان ابتدا تمایل داشتیم که به سراغ کسانی برویم که خود از نزدیک هم قهرمانان این واقعه را دیده بودند و هم درک بلاواسطه‌ای از آرمان‌ها و اهداف این شورش داشتند. هستند در میان ساکنان خرم‌دره در شهرستان ابهر که هنوز خاطره «شورش هیپی» (لقبی که مردم خرم‌دره به بهمن حجت کاشانی به خاطر موهای بلندش داده بودند) را در سینه دارند.
آنچه در این شماره منتشر می‌شود متن گفت‌وگویی است با حجت‌الاسلام شعبان نادری در تاریخ ۳۱/۶/۱۳۸۴. حجت‌الاسلام نادری پدر شهید عبدالله نادری، از محدود افرادی است که برای درک علل و انگیزه‌های شورش بهمن حجت کاشانی علیه دربار پهلوی و کوچ دادن زن و فرزند خود به درون غار در این منطقه برای آغاز قیام، به پیش بهمن حجت رفت و از نزدیک بارها و بارها علل و انگیزه‌های اصلی این اقدام را جویا شد. او در این گفت‌وگو پرده از داستان اصلی قیام بهمن حجت و یاران او علیه دربار پهلوی برمی‌دارد و ما را تا حدود زیادی با عمق آرمان‌های بهمن و کاترین عدل آشنا می‌کند.
حجت‌الاسلام شعبان نادری در سال ۱۳۱۲ در یک خانواده کشاورز در منطقه شناط از شهرستان ابهر متولد می‌شود و از همان دوران نوجوانی ابتدا با یادگیری قرآن و سپس خواندن دروس مقدماتی و سطح حوزه به سلک طلاب علوم دینی می‌پیوندد. حجت‌الاسلام نادری در کنار شغل آهنگری (چلنگری) که از آن امرار معاش می‌کرد به امور مذهبی مردم منطقه نیز می‌پرداخت و به خاطر روحیات و ویژگی‌های خاصی که دارد مورد احترام و اعتماد مردم منطقه می‌باشد. یکی از فرزندان حجت‌الاسلام نادری به نام عبدالله، در جبهه جنگ حق علیه باطل به شهادت رسید.
بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی ضمن تشکر ویژه از ایشان و سایر اهالی منطقه خرم‌دره که حاضر شدند اطلاعات خود در مورد قیام بهمن حجت کاشانی را در اختیار فصلنامه ۱۵خرداد قرار دهند، به اطلاع خوانندگان می‌رساند که در متن این گفت‌وگو از نظر ادبی و شیوه ارایه به خوانندگان اصلاحاتی انجام گرفته است که این اصلاحات هیچ تأثیری در محتوای گفت‌وگو نداشته است و تمام اصطلاحات و تعابیر و تعاریف مربوط به اصل گفت‌وگوست.
فصلنامه 15خرداد
نسخه کامل PDF
