سیروس حاجی زاده
نهضت آزادی ایران از جمله احزاب و گروه هایی است که به دلیل ادعای درآمیختن ارزش های اسلامی با مبانی و فرهنگ غربی و شکل دادن به نوعی اصلاح طلبی شبه مذهبی در ایران، شایسته نقد و بررسی است. نهضت آزادی ایران که به منزله یک سازمان سیاسی در مبارزه پارلمانتاریستی و مسالمت آمیز با رژیم ستمشاهی موثر بود با ظهور و پیدایش انقلاب اسلامی، رشته های قدرت سیاسی کشور را در قالب دولت موقت در دست گرفت، اما ناتوانی در ساماندهی کشور در شرایط انقلابی، تساهل در برابر غرب و آرمان های مردم ایران و نبود نگاه انقلابی که مقتضای یک حکومت انقلابی بود، باعث شد به انزوای سیاسی کشیده شود.
مرحوم مهندس بازرگان، به عنوان بنیان گذار اصلی نهضت آزادی، ناخواسته عامل اجرای اندیشه ها و افکاری شد که برای تغییر هویت اسلامی انقلاب ایران تلاش می کرد. تلاش او در راه اثبات دین از راه علوم تجربی و در آمیختن اصول مذهبی با تکنولوژی نوین غربی و اندیشه های «لیبرالیستی» هر چند با انگیزه اثبات حقانیت دین صورت می گرفت، اما در عمل به ابزاری برای هویت زدایی انقلاب اسلامی مبدل شد. نویسنده در این مقاله در پی آن است که مهم ترین سرفصل های نحوه شکل گیری نهضت آزادی، مواضع آنها در مقابل انقلاب اسلامی و ضعف تئوریک این جریان را در فهم انقلاب اسلامی تجزیه و تحلیل نماید.
