اعظم علی‌اصفهانی
مهدی الهیاری‌بیک
پس از به سلطنت رسیدن رضاشاه مبحث جدیدی در سطح بین‌الملل آغاز شد که در شرایط داخلی کشورها نیز تأثیر گذاشت و آن آغاز مهاجرت یهودیان از کشورهای تابع به سرزمین موعود (فلسطین) بود. مهاجرتی که تأثیر آن همچنان در مناسبات ملی و بین‌المللی باقی است و در قالب «رژیم اشغالگر قدس یا اسراییل» ایفای نقش می‌کند. مسئله مهاجرت یهودیان ایران به فلسطین، حجم مهاجرت انجام‌شده و تأثیر آن در سیاست داخلی و خارجی سلطنت رضاشاه همواره از نقاط مبهم تاریخ ایران می‌باشد که تاکنون به آن پرداخته نشده است.
در این تحقیق سعی شده به «بررسی نقش رضاشاه در مهاجرت یهودیان به فلسطین» به عنوان مهمترین اهداف این دوره از تاریخ کشور پرداخته شود. این پژوهش از نوع پژوهش‌های توصیفی است و با استفاده از روش اسنادی و آرشیوی اعم از مطالعات کتابخانه‌ای به جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز پرداخته است.
از مهمترین دستاوردهای این تحقیق، روشن شدن نقش رضاشاه در بهبود اوضاع اقتصادی- اجتماعی اقلیت‌های مذهبی به خصوص یهودیان و صهیونیست‌ها است که عمده‌ترین تأثیر را در فعالیت‌های یهودیان در ایران و مهاجرت آنان به فلسطین داشت. همچنین نقش عمده دول خارجی در رأس آنها انگلستان، نهادها و محافل صهیونیستی مانند آژانس یهود در ترغیب، تشویق و زمینه‌سازی برای مهاجرت به ارض موعود بوده است. بنابر آمار غیر موثق از جمعیت۱۰ تا ۱۵ میلیونی ایران که بین ۲۰ تا۹۰ هزار نفر آنها یهودی بودند، ۵ تا ۲۰ هزار نفر یهودی ایرانی، به فلسطین مهاجرت کردند. از جمله دلایل مهاجرت این عده وضعیت نابسامان اقتصادی و فقر عمومی ایران، نبود شغل مناسب، شناخت دنیای جدید، اعتقاد مذهبی یهودیان برای تشکیل موطن ملی یهود و ایجاد زمینه برای ظهور دوباره مسیح عنوان شده است.
نسخه کامل PDF
