تصویر روزنامه اطلاعات ۱۲ اسفند ۱۳۵۷: جزئیات غارتگری شاه و خاندان سلطنت
تصویر روزنامه کیهان ۱۲ اسفند ۱۳۵۷: ساواک و سیا آماده حمله‌اند
بازگشت قریب الوقوع نیروهای نظامی ایران از عمان
خبرگزاری فرانسه به نقل از روزنامه الوطن چاپ کویت گزارش داد که نیروهای ایرانی مستقر در سلطان نشین عمان طی چهار روز آینده به ایران باز خواهند گشت. محمد ولی قرنی در مصاحبه با این روزنامه، ضمن اعلام این خبر، گفت که ایران دیگر ژاندارم منطقه نخواهد بود. (خا۱۲/۱۲ ش ۳۲۳ ص ۵)
در ۱۱ خرداد ۱۳۴۴ در منطقه ظفار، در جنوبی ترین ایالت سلطان نشین عمان و در مرز این کشور با یمن، گروهی با نام «جنبش آزادی بخش ظفار» اعلام موجودیت کرد و اولین کنگره خود را در ناحیه ای در بلندیهای ظفار برگزار و کادر رهبری و ساختار سیاسی و نظامی خود را تعیین کرد. یک هفته پس از این کنگره صبح روز ۱۹ خرداد ۱۳۴۴ این جنبش رسماً آغاز انقلاب مسلحانه در عمان را اعلام کرد. در جنبش آزادیبخش ظفار، گروهی چپ گرا و مورد حمایت #شوروی و یمن جنوبی بود. این جنبش از ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۱ به پیروزیهای مهمی رسید و توانست قلمرو خود را تا نزدیکی مناطق نفت خیز عمان گسترش دهد. سلطان قابوس که خود را در خطر سقوط می دید، در ۲۵ تیر ۱۳۵۱ با اعزام نماینده ای به تهران رسماً از شاه ایران خواست تا حکومت مسقط را در سرکوب جنبش ظفار یاری رساند. دولتهای لندن و واشنگتن نیز از شاه ایران و ملک حسین، پادشاه اردن خواستند تا به یاری حکومت قابوس بشتابند.
با پذیرش درخواست سلطان قابوس از سوی شاه، نخستین یگانهای نظامی ایران در ۲۹ آذر ۱۳۵۱ از طریق دریا و هوا به عمان رفتند و در دو سوی یکی از جاده های مهم منتهی به صلاله، مرکز ایالت ظفار، مستقر شدند. ارتش ایران با مساعدت اطلاعاتی ژنرالهای انگلیسی که هنوز در عمان باقی مانده بودند، در ماههای بعد تمامی شهرهای اطراف صلاله و جاده های منتهی به این شهر را تصرف، و راههای اصلی و مهم بین یمن و عمان را که مسیر اصلی ارسال اسلحه از سوی حکومت کمونیستی عدن برای چریکهای ظفار بود، مسدود، و در ارتفاعات استراتژیک مشرف به شهرهای اصلی ظفار و مناطق مهم مرزی آن با یمن استحکامات نظامی ایجاد کرد و تا آذر ۱۳۵۴ تمامی ایالت ظفار و از جمله شهر صلاله را به تصرف درآورد و آن را به ارتش عمان واگذار کرد. این عملیات ۴ ساله به دلیل آنکه در منطقه ای مملو از غار، پرتگاه و دره صورت گرفت با تلفات سنگینی برای دو طرف همراه بود.
دولت ایران هرگز میزان تلفات خود را اعلام نکرد. تنها در ۳۰ دی ۱۳۵۴ شاه در پاسخ به سوال یک خبرنگار به ۵۰ کشته از نظامیان ایران در ظفار اعتراف کرد. در ۲۲ آذر ۱۳۵۴ سلطان قابوس، سلطان عمان، طی مصاحبه ای رسماً پایان جنگ ظفار را اعلام کرد. پس از این تاریخ نیروهای ایران در تمام طول مرزهای عمان و یمن مستقر شدند و به اصرار مقامات عمان در منطقه باقی ماندند. شاه نیز چندین بار تأکید کرد که «نیروهای ایران به دعوت دولت عمان به آن منطقه رفته اند و هر لحظه سلطان آن کشور تقاضای خروج کند، از آن منطقه خارج خواهند شد.»
بخشی از این نیروها در بهمن ۱۳۵۵ پس از بازگشت آرامش به منطقه، به ایران بازگشتند و بقیه تا پیروزی انقلاب اسلامی در آنجا ماندند.
مأخذ: کتاب سبز وزارت امورخارجه، عمان؛ سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج۱؛ نشریه مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امورخارجه، ش ۵و۶.
