در دوران پهلوی به ویژه در دوره پهلوی دوم به علت مساعد شدن شرایط حضور بهائیان در صحنه‌های اجتماعی و به خصوص سیاسی، شاهد حضور گسترده و فعال آنان در مناصب کلیدی هستیم. ( ۱ )
در دوران پهلوی سران اصلی بهائیت در خارج از کشور به سر می‌بردند و امور بهائیان ایران به دستور شوقی افندی و بعدها بیت‌العدل اعظم که مرکزیت آن در اسرائیل می‌باشد از مجاری محافل ملی داخل کشور اداره می‌شد
رضاخان نسبت به بهائیان بسیار خوش‌بین بود، چنان که یکی از افسران بهائی را به عنوان آجودان مخصوص فرزند خود ولیعهد انتخاب می‌کند. جنبش بهائیان در دوران پهلوی یکی از شاخه‌های بسیار مؤثر و بانفوذ در تشکیلات سیاسی دولت و به تبع آن ساختارهای فرهنگی و اقتصادی کشور بوده است. در دوران پهلوی اول سیاست دین و روحانیت‌زدایی او مطابق میل و هدف بهائیان بود.
بنابراین مقابله آنان با دولت از میان رفت و بر عکس نوعی همکاری با آن داشتند. آنها با همکاری دولت به مقابله با نهاد دین پرداختند. این مقابله تا حد کشف حجاب که از احکام ضروری دین مبین اسلام است، پیش رفت.
محمدرضا و حسن‌ظن به بهائیان (۲)
شاه نسبت به بهائیان حسن ظن داشت. نفوذ اصلی آنان در دوران عبدالکریم ایادی ایجاد شد و در زمان هویدا، مقامات عالی مملکت توسط آنها به راحتی اشغال گردید.
آنان در تضعیف اقتصاد کشور نیز کوشیدند. به عنوان مثال اجناسی را که در ایران ارزانتر تولید می‌شد از خارج وارد می‌کردند.
محمدرضا پهلوی معتقد بود که بهائیان علیه او توطئه نمی‌کنند. بنابراین وجودشان در مناصب دولتی برای او مفید تلقی می‌شد. آنان هم از این موقعیت برای ثروتمند شدن و در دست گرفتن اقتصاد کشور سود می‌جستند.
آنان با استفاده از نفوذ سیاسی خود در غضب اموال دیگران نیز کوشا بودند. ایران بعد از آمریکا بیشترین بهائیان را دارا شد. درزمان محمدرضا آنان کاملا مانند یک حزب عمل می‌کردند و از این طریق سیطره خود را بر بخش عظیمی از دستگاه دولتی و اقتصاد و فرهنگ کشور اعمال می‌نمودند. مرکز آنان در اسرائیل بود و با یک تشکیلات بسیار منظم و گسترده با این مرکز در ارتباط بودند. به همین مناسبت غیر از نفوذ دولتی، آنان با داشتن ارتباط با کشورهای خارجی به خصوص اسرائیل و انگلستان در حقیقت کارگزاران آن کشورها در ایران بودند.
عناصر بهائی مؤثر در دوره پهلوی(۳)
عناصر بهائی زیادی به خصوص بعد از نهضت ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ش. در بخش‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و هنری کشور حضور داشتند که به معرفی برخی از عناصر بهائی که از دیگران تأثیرگذارتر و مهم‌تر بوده‌اند می‌پردازیم.
تیمسار ایادی
پدر ایادی از رهبران مذهبی بهائی بود و این سمت به ایادی به ارث رسیده بود، لذا بدون تردید باید گفت که او از آغاز توسط سرویس انگلیس انتخاب شده بود و واجد شرایط یک جاسوس طراز اول بود و لذا او را به دربار معرفی کردند.
نقشی را که ایادی تا انقلاب برای غرب داشت مجموع مهره‌های غرب روی هم نداشتند. فردوست او را به عنوان پزشک ارتش، پزشک علیرضا پهلوی برادر شاه و پزشک خود شاه معرفی می‌کند. او هر روز در اوقات فراغت، شاه را می‌دید و متجاوز از هشتاد شغل داشت.
مشاغل او به گفته فردوست همه مهم و پولساز بودند: او رئیس بهداری کل ارتش بود که در این پست ساختمان بیمارستان‌های ارتش، وارد کردن وسایل آنان و وارد کردن داروهای لازم به امر او بود. دادن درجات پرسنل بهداری ارتش از گروهبان تا سپهبد به امر او بود و هیچ پزشک سرهنگی بدون امر او سرتیپ نمی‌شد. ایادی رئیس «اتکا» یعنی فروشگاه‌های زنجیره‌ای ارتش و نیروهای انتظامی بود. سازمان دارویی کشور تماما تحت امر ایادی بود و وارد کردن اقلام دارویی بنابر صلاح دید این مبلغ بهائیت بود. شیلات جنوب و تعیین اینکه به کدام کشورها و شرکت‌ها اجازه صیادی داده شود نیز در اختیار او بود.
مشاغل فوق میزان نفوذ ایادی در دولت و ارتش شاهنشاهی را که در آن زمان مقتدترین ارتش خاورمیانه خوانده می‌شد نشان می‌دهد. در حقیقت ایادی به علت نفوذ و مدیریتی که در فرقه بهائیت داشت با تشکیلات بهائیت در خدمت شاه بود. در این دوره بهائی بیکار یافت نمی‌شد و هر کدام به کمک ایادی، هویدا و امثال آنان در پستی مشغول به کار بودند.
حکومت پهلوی و بهائیان ( ۴ )
ملیحه نعیمی
وی همسر سپهبد خسروانی و فرزند عبدالحسین نعیمی از مأمورین قدیم اینتلیجنت سرویس از کارگزاران اصلی بهائیت ایران بود. در گزارش‌های ساواک در مورد عبدالحسین نعیمی چنین آمده است:« اسم کوچک نعیمی عبدالحسین است و نامبرده پسر نعیم شاعر معروف بهائی است و به همین دلیل در میان بهائی‌ها محبوبیت و مقام بزرگی داشته و حالیه نیز دارد.
نعیمی از ابتدای خدمت خود در سفارت انگلستان در تهران خدمت می‌کرده و مدت‌هاست که دیگر کار نمی‌کند. او در سفارت انگلیس منشی بوده است. دختر بزرگ او همسر سرلشکر پرویز خسروانی می‌باشد و داماد دیگر وی وکیل دادگستری است. نعیمی در حال حاضر ظاهرا در هیئت مدیره بهائی‌های تهران مقام اجرائی مهمی ندارد، ولی دارای نفوذ است.»
در تاریخ ۱۰/۷/۱۳۴۵ ساواک تهران گزارش می‌دهد که خانم نعیمی از لحاظ بهائیگری جزو گروه کارگردانان بهائی در تهران می‌باشد که آقای ثابت پاسال در مواقع لزوم از نظریه و افکار نعیمی استفاده می‌نماید. خانم نعیمی زن سرلشکر خسروانی است که در چند سال قبل توانست به طور محرمانه شوهرش را به دین بهائی گرایش دهد.
سرلشکر خسروانی در حضور آقای دکتر علی محمد ورقا استاد دانشگاه که از بهائیان متعصب و یکی از روحانیون بهائیان است، با حضور آقای نعیمی رسما به دین بهائی گرویده و قرار بر این شده که از لحاظ حفظ پرستیژ و شئون نظامی و بعضی پست‌هایی که به وی محول گردیده بهائی بودن وی از چهارچوب دیوار خانوادگی تجاوز نکند.
خانم نعیمی از چندی قبل عهده‌دار انجام وظایف پدرش به سرویس‌های اطلاعات سفارت انگلیس و مقامات انگلیسی است و سالی چند مرتبه به اروپا و انگلستان مسافرت و در کنفرانس‌های بهائیان جهان از طرف زنان بهائی ایران شرکت می‌نماید و به دلیل انجام وظایف در جهت ترویج و توسعه نفوذ بهائیان مقام اول را در بین بهائیان ایران دارا می‌باشد.
این گزارش به خوبی نشان می‌دهد که بعد از سرکوب قیام ۱۵ خرداد، نفوذ بهائیان در ایران افزایش می‌یابد و در ارتش، دانشگاه و نیز عرصه‌های اقتصادی و فرهنگی افراد پر قدرتی از بهائیان بوده‌اند.
همچنین وابستگی بهائیان به خارج از کشور و به خصوص به انگلستان از این اسناد به خوبی آشکار می‌گردد. این وابستگی از نوع اطلاعاتی و یا به عبارتی جاسوسی می‌باشد.
رژیم پهلوی و بهائیان ( ۵ )
❓ اسدالله صنیعی
او نیز از چهره‌های طراز اول بهائیت محسوب می‌شد و به همراه سپهبد عبدالکریم ایادی نقش مهمی در تحکیم مواضع این فرقه در نهادهای نظامی رژیم پهلوی داشت. در سال ۱۳۴۴ش. مرکز بهائیت ظاهرا خواستار کناره‌گیری او از وزارت جنگ شد و بهانه آن اصل عدم مداخله در امور سیاسی عنوان گردید و این در حالی بود که علاوه بر ایادی عناصر بهائی زیادی بر دولت هویدا تسلط جدی داشتند.
با این حال سپهبد صنیعی با کمک ایادی و حمایت محمدرضا پهلوی موافقت مرکز بهائیت را با ادامه کار خود جلب نمود. در سال ۱۳۴۴ش. طی یک اقدام نمایشی صنیعی استعفا کرد ولی شاه با ذکر این مطلب که وی اجازه دخالت در امور سیاسی به احدی نمی‌دهد و صنیعی هم باید به مأموریت خود ادامه دهد، ادامه حضور صنیعی در مراکز مهم را تداوم بخشید. صنیعی در صحنه سیاسی کشور بسیار متنفذ بود و در کابینه حسنعلی منصور و هویدا به وزرات جنگ و وزارت خواربار رسید.
منابع:
۱بهائیت در ایران، سید سعید زاهد زاهدانی و محمدعلی سلامی،
۲بهائیت در ایران، سید سعید زاهد زاهدانی و محمدعلی سلامی، ص۲۵۵- ۲۵۷.
۳ بهائیت در ایران، سید سعید زاهد زاهدانی و محمد علی سلامی ، ص ۲۴۸-۲۴۹.
۴ بهائیت در ایران، ص۲۵۲-۲۵۳
۵ بهائیت در ایران، سید سعید زاهد زاهدانی و محمد علی سلامی، ص ۲۵۴.
