یکی از وقایع مهم تاریخ معاصر ایران تأسیس حوزه علمیه قم بود ، که شخصیت کم نظیری همچون آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی به ساماندهی تشکیلات روحانیت پرداخت و بنیان گذار شیوه نوینی در اداره حوزه های علمیه شد.
پیش از ورود و حضور آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی به قم در این شهر حوزه ای نبود که محوریت داشته باشد ، اگرچه چند نفر از علمای سرشناس مانند مرحوم آقا شیخ ابوالقاسم قمی ، میرزا محمد ارباب ، آقا سید صادق روحانی ، آقا میرزا جواد آقا تبریزی و آقا میرزا صادق تبریزی و … در قم حضور داشتند ولی شهر قم حوزه ای که بتوانند فضلای شهرستانها را به خود جلب کند نداشت.
در آن دوره تهران حوزه مستقل و پررونق و قویتری از قم داشت؛ همین طور حوزه های ،اصفهان ،مشهد تبریز قوی و پرنشاط بودند. و عموما کسی از این شهر ها برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت نمیکرد .
محوریت حوزه قم با حضور و استقرار مرحوم آقای حاج شیخ عبدالکریم حائری آغاز شده است و به همین خاطر ایشان به عنوان موسس حوزه علمیه قم مطرح میباشند .
