کتاب نهضت امام خمینی (دفتر اول)
نویسنده: سید حمید روحانی
سال نشر: 1389
چاپ جاری: 18
تعداد صفحات: ۵۰۰
قطع: وزیری
موضوع: تاریخ انقلاب اسلامی و نهضت امام خمینی
سید حمید روحانی(زیارتی) جلد اول را با عنوان «بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی» برای اولین بار در سال ۱۳۵۶ در چاپخانه ای در بیروت (لبنان) درآورد و در سال ۱۳۵۷ این اثر در ایران چاپ و منتشر و با استقبال گسترده مردم مسلمان روبرو شد. چهار سال بعد یعنی در سال ۱۳۶۰ این کتاب با شمارگان ۱۵۰۰۰ نسخه به علاقهمندان نهضت امام خمینی عرضه گردید. ناشر این نسخه، انتشارات راه امام است.
صفحه روبروی شناسنامه کتاب به «بسم الله الرحمن الرحیم و به نستعین» زینت یافتهو دو صفحه بعد به ترتیب به «افضل الجهاد کلمه الحق عفو سلطان جائر» و تمثال رهبر انقلاب اسلامی مزین است. زیرتمثال ایشان چنین آمده است: «سماحه الامام المجاهد المرجع الدینی الاعلی آیت الله العظمی الخمینی»؛ کلامی آشنا و دشمن کوب در دوران تبعید آن حضرت. قبل از پیشگفتار چاپ جدید جملاتی ازرهبر کبیر انقلاب اسلامی را می خوانیم که رهنمودی است برای جمع آوری اسناد و ثبت وقایع و رویدادهای انقلاب اسلامی توسط اهل فن متعهد و نویسنده: «لازم است برای بیداری نسل های آینده و جلوگیری از غلط نویسی مغرضان، نویسندگان متعهد با دقت تمام به بررسی دقیق تاریخ این نهضت اسلامی بپردازند و قیام ها و تظاهرات مسلمین ایران را در شهرستان های مختلف با تاریخ و انگیزه آن ثبت نمایند.»
«روشن شدن مبارزات اصیل اسلامی در ایران از ابتدای انعقاد نطفه اش تاکنون و رویدادهایی که در آینده اتفاق می افتد از مسائل مهمی است که باید نویسندگان و علمای متفکر و متعهد به آن بپردازند… تاریخ روشنگر نسل های آینده است.» (امام خمینی/ ۲۱ شعبان ۱۳۹۸ برابر با سال ۱۳۵۷ شمسی)
اما سید حمید روحانی (زیارتی)، مولف کتاب از اوایل ظهور نهضت و انقلاب اسلامی تصمیم گرفته با جمع آوری اسناد و مدارک در این زمینه کتابی بنویسد. وی در پیشگفتار کتاب می نویسد: «البته اندیشه نگارش کتابی درباره نهضت امام خمینی را میتوانم بگویم همزمان با آغاز آن نهضت در سر داشتم و از آن روی در همان اوان با کوشش پیگیر و دامنه داری به جمع آوری اعلامیه ها و سخنرانی های ایشان، دیگر مقامات روحانی، احزاب و گروه های مختلف سیاسی پرداختم و نیز رویدادهایی را که به دنبال آغاز نهضت، تقریباً هر روز به وقوع می پیوست، به طور مرتب و روزانه در دفتر خاطرات خود – علی رغم خطراتی که می توانست برای من داشته باشد – یادداشت می کردم تا آن که توانستم کلکسیونی جالب و تا حدی کامل از اعلامیه ها، سخنرانی ها، طومارها، تلگراف ها، نامه ها و عکس های مختلف و … به ضمیمه پاره ای از لباس خونین و نیم سوخته روحانیان به خون تپیده مدرسه فیضیه، ترتیب دهم و هر روز نیز در تکمیل آن هرچه بیشتر کوشش به عمل آورم.» (۹)
اما بخش عمده کلکسیون (مجموعه) وی که در سال ۱۳۴۶ به فردی سپرده شده بود، ازبین رفت: «این خبر تلخ و ناگوار، ضربه توان فرسایی بر روح من وارد ساخت و رنج و اندوه فراوانی برای من به دنبال آورد؛ زیرا با ازبین رفتن آن، نه تنها زحمت های شبانه روزی و کوشش های پیگیر و خستگی ناپذیر چندین سال من به هدر رفت که از جنبه تاریخی نیز ضربه جبران ناپذیر را دربرداشت؛ زیرا در کلکسیون مزبور، نسخه های منحصر به فردی از نامه و طومارهای اهالی بعضی از شهرها و شهرستان ها به قائد بزرگ اسلام و نیز نامه هایی خصوصی و منتشر نشده از امام خمینی به بعضی از مقامات برجسته روحانی که دربردارنده مطالب ژرف و جالبی از اوضاع آینده ایران بود، قرار داشت که می توانست در روشن کردن هدف و برنامه ایشان نقش به سزایی ایفا کند.» (۹)
پس از این ماجرا تا حدی از صرافت ادامه کار بازماند، اما انعکاس نهضت امام خمینی در نوشته های مختلف بدون نام امام خمینی سبب شد تا بار دیگر دنبال آرزوی خود را بگیرد و آن را محقق سازد و جامعه عمل بپوشاند. با این حال در همین پیش گفتار می نویسد: «علی رغم کوشش پیگیر و اهتمام فوق العاده ای که به منظور به دست آوردن مدارک لازم به کار بردم متأسفانه بسیاری از مدارک و اسناد که در خور اهمیت به سزایی می باشد و نیز بعضی از اتفاق های تاریخی و انقلابی قائد بزرگ اسلام را نتوانستم به دست بیاورم و از این نظر و از بعضی جهات دیگر این کتاب با نواقصی همراه است که از آن گریزی نبوده است و امیدوارم که با همت برادران دانشمند و پژوهشگر بتوانم این نواقص را در چاپ های بعدی برطرف سازم. شعبان المعظم ۱۳۹۷/ مرداد ماه ۱۳۵۶» (۱۸)
اما کتاب فهرستی از مطالب را در پایان دارد که ذیل عنوان های اصلی، عنوان های فرعی آمده است: زندگی نامه قائد بزرگ، امام خمینی در آسمان علم و فضیلت، امام خمینی در دوران پیش از آغاز نهضت، انقلاب سفید رفورمی از کاخ سفید، غائله انجمن های ایالتی و ولایتی، لوایح ششگانه یا ماسک شاهانه، نهضت ضد انقلاب سفید، دستگیری قائد و قیام اسلامی ۱۵ خرداد [سال ۱۳۴۲]: ادامه نهضت امام خمینی پس از قیام ۱۵ خرداد، احیای کاپیتولاسیون و تبعید قائد، شهید ثانی از خاندان امام خمینی (که منظور شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی، فرزند برومند امام خمینی در سال ۱۳۵۶ شمسی در ۴۷ سالگی است)
در این کتاب اسناد و عکس های جالب و گویا، ارزش کتاب را چند برابر و انعکاس وقایع متعدد فضای عمومی جامعه را در دو سوی این مبارزه برای ماندگاری در تاریخ ثبت و ضبط کرده است. این کتاب، گذشته از روشن کردن مسیر مبارزاتی امام خمینی از آغاز نهضت در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و نشان دادن هوشیاری امام در برابر رویدادها و جهت دهی مبارزه و مبارزان، به شیوه و منش ایشان در قبل از خرداد ۴۲ نیز می پردازد که شامل آموختن، آموزاندن، سرآمادگی در حوزه های مختلف علوم دینی و فلسفه و عرفان و اخلاق، نیز واکنش به موقع در برابر رویدادهای جامعه است. در این زمینه می توان به کتاب «کشف اسرار» اشاره کرد که پاسخی با صلابت، منطقی و مستدل به کتاب «اسرار ۱۰۰۰ ساله» است که خود داستانی خواندنی دارد.
سید حمید روحانی (زیارتی) با چنین ابتکاری در تألیف کتاب و بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی، قدم بزرگ و شایسته و لازم در ثبت اسناد و مدارک و رویدادهای واقعی برداشت و با گسترش آن در مجلدهای دیگر توانست کتاب مرجع درباره انقلاب اسلامی پدید آورد.
کتاب نهضت امام خمینی (دفتر دوم)
نویسنده: سید حمید روحانی
سال نشر: 1389
چاپ جاری: 7
تعداد صفحات: ۱۳۰۷
قطع: وزیری
موضوع: تاریخ انقلاب اسلامی و نهضت امام خمینی
این جلد « به: شهید ثانی از خاندان خمینی، آیت الله مجاهد سید مصطفی خمینی که شهادت او آغازگر اوج انقلاب اسلامی و درهم کوبنده نظام دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی است» تقدیم شد.
بعد از فهرست مطالب، کتاب حاوی ۳۲ صفحه تصویر است که با عکسی از امام خمینی آغاز می شود و به عکسی از غلامرضا تختی پایان می یابد. متأسفانه هیچ یک از عکس های شرح ندارد- خوشبختانه در جلد چهارم (دفتر چهارم) برای عکس ها شرح تهیه شده است. گویا آقای روحانی عکس را در زمره اسناد تاریخی و در بسیاری از موارد گویاتر از مکتوبات نمیداند و آن را به رسمیت نمی شناسد و از عکس به عنوان زینت المجالس و حاشیه ای در متن بهره می گیرد.
در فهرست سازی مطالب این جلد، عنوان های اصلی با شماره مشخص شده اند، به این ترتیب:
۱- نهضت درتبعید ۲- واکنش های درون مرزی ۳- بازتاب جهانی در برابر تبعید امام ۴- شاه در اندیشه تغییر تبعیدگاه امام ۵ – امام خمینی در تبعیدگاه عراق ۶- آغاز رسالت در نجف ۷ – جنگ شش روزه [اعراب و رژیم اشغالگر فلسطین] و بازتاب آن ۸- واکنش انتقام جویانه شاه ۹- جشن تاج گذاری و پیامدهای آن ۱۰- شهادت جهان پهلوان تختی ۱۱- حوزه – دانشگاه – زندان، سنگرهای مقاومت ۱۲- کشمکش های ابرقدرت ها در خلیج فارس ۱۳- بازتاب آتش زدن مسجد الاقصی ۱۴- مبارزات دانشجویی ۱۵- رهبری از تبعیدگاه ۱۶- کنسرسیوم سرمایه گذاری در ایران ۱۷- توطئه جهانی به منظور پیشگیری از مرجعیت جهانی امام ۱۸- سعیدی از حرکت تا شهادت.
کلیشه اسناد استفاده شده در متن طی فهرستی مجزا همراه شماره سند و صفحه مربوط آمده که بر سندیت کار افزوده است. خوب است از جمله در فهرستی نویسی در تمام مجلدات سامان یکنواخت و زودیابی حاکم شود.
فهرست راهنما (اعلام) نیز کمک می کند تا خواننده زودتر به موضوع مورد نظر دست یابد.
امام خمینی صبحدم روز چهارشنبه ۱۳ آبان ماه ۱۳۴۳ (۲۹ جمادی الثانی ۱۳۸۴) با یک فروند هواپیمای هرکولس نیروی هوایی ارتش به ترکیه تبعید شد و در «روز سه شنبه ۱۳ مهرماه ۱۳۴۴ «شهر جمادی الثانی ۱۳۸۵» هواپیمایی حامل امام و شهید حاج سید مصطفی خمینی از ترکیه به سوی عراق پرواز کرد.»
گزارش و مطالب این دو تبعید، خواندنی و همچنان گرم و گیرا و لذت بخش است. به ویژه آن که با وجود سکوت خبری وقتی اعزام امام خمینی و فرزند گرامی اش – آقای سید مصطفی خمینی – به کاظمین افشا شد، استقبال شایانی از ایشان به عمل آمد و در سامرا «در جشن باشکوهی شیخ سعید البدری، از علمای بزرگ اهل تسنن در سخنانی به زبان عربی از امام خمینی تجلیل کرد: «سرورم آیت الله خمینی آقایان علمای اعلام؛ به اسم شهر دو امام عسکری پاک که امام مجاهد خمینی به شجره مبارکه آنان منسوب است مقدم مجاهد عظیم و پیشوای ارجمند آیت الله خمینی را گرامی داشته تبریک می گویم و مدرسه شیرازی که امروز از ایشان تجلیل می کند در حقیقت از علم، حکمت، فلسفه و جهاد ایشان تجلیل به عمل می آورد. ایشان در علم و جهاد با مرحوم میرزای شیرازی همکار است. تاریخ معاصر جهاد خمینی و مبارزات ایشان را در راه حفظ دین اسلام و آیین محمد، قرآن و پیروان محمد با حروف درخشان ثبت می کند. اگر قرن نوزدهم شاهد مبارزات مصلح بزرگ اسلام سید جمال الدین افغانی بود، قرن بیستم نیز شاهد جهاد امام خمینی در شرق و کوشش های او درراه تحکیم مبانی عالیه اسلام می باشد.
اگرچه در سال های اخیر در غربت به سر بردند ولی تمام کشورهای اسلامی شهر و وطن اوست و هرجا که رود معزز و محترم است، درود خدا بر ایشان و شما باد.»
همچنین رجوع دوباره به پاره هایی ازسخنرانی شهید سعید حجت الاسلام سعیدی که در کتاب آمده، هنوز گرم و هیجان انگیز و تپنده است، روحش شاد!