از آیت‌الله شهید سید مصطفی خمینی
متن حاضر بخشی از یادداشت‌های آیت‌الله شهید حاج سید مصطفی خمینی در خصوص قیام خودجوش ملت ایران در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ش است که برای اولین‌بار منتشر می‌شود. این یادداشت‌ها برگرفته از نوشته‌هایی است که مرحوم سید مصطفی خمینی درباره زندگی حضرات معصومین صلوات‌الله علیهم اجمعین نوشته است. آن شهید مظلوم در ابتدای این نوشته‌ها می‌نویسد:
روز چهارشنبه هجدهم ماه شوال‌المکرم به خاطرم افتاد که بقیه کتابی که در شئون اهل حق بنا داشتم بنگارم مشغول شوم… مدت کوتاهی این قصه به تأخیر افتاد به خاطر تبعید شدن به ترکیه و از آنجا به عراق و اکنون در نجف هستم و فرصتی است امیدوارم که موفق شوم و این موضوع را خاتمه دهم. (ذیقعده‌الحرام سنه ۱۳۸۵ مطابق سال ۱۳۴۴ سید مصطفی خمینی)
نویسنده در این یادداشت‌ها هر جا که مناسب می‌دید در تبیین وقایع صدر اسلام، گریزی نیز به مسائل دوران معاصر به خصوص مسائل ایران می‌زد و از این فضا در نقد رژیم جبار پهلوی و قیام مردم ایران بالأخص قیام خونبار پانزده خرداد سال ۴۲ استفاده می‌کرد. یادداشت‌های مربوط به قیام پانزده خرداد در تبیین زندگی امام حسن مجتبی(ع) و علل تفاوت رفتار آن حضرت در برخورد با معاویه با رفتار پدر بزرگوارشان حضرت علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و تشریح تحرک و سکوت علما در بعضی از دوران‌ها در مقابل حکام جور و ظلم به تأسی و تمسک به صلح و جنگ امامین همامین علیهما‌السلام بدون توجه به مقتضیات زمان نوشته شده است. این یادداشت‌ها از آن جهت اهمیت دارد که توسط شخصیتی که خود بخش جدایی‌ناپذیر و صادق‌ترین راوی این قیام است به نگارش درآمده است.
دست‌نوشته‌های این متن به عنوان بخشی از اسناد نهضت امام خمینی، در مجموعه اسناد بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی قرار دارد و به دلایلی امکان انتشار آن تا به امروز فراهم نشد. در این یادداشت‌ها به دلیل شرایط خاص آن دوران، از بعضی از شخصیت‌های تاریخ معاصر به خاطر موضع‌گیری‌های متزلزلی که نسبت به قیام پانزده خرداد و مقابله با رژیم فاسد و سفاک پهلوی اتخاذ کرده‌اند و آن را تشبیه به صلح امام حسن(ع) نمودند، به نیکی یاد نشده است. بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی با توجه به شرایط حساس فعلی و ضرورت حفظ وحدت امت اسلامی از ذکر نام این افراد خودداری کرده است و یقین دارد که این روش مرضی رضای خدا و روح پرفتوح خمینی کبیر و شهید مظلوم سید مصطفی خمینی است. امیدواریم این یادداشت‌ها گوشه‌ای هر چند اجمالی از فداکاری‌های ملت ایران، به خصوص زنان مؤمن و مسلمان این مرز و بوم را در دفاع از استقلال، آزادی و نهضت پرشکوه خمینی کبیر منعکس کند و به فهم عمیق و دقیق انقلاب اسلامی و شرایط سخت مبارزه در آن دوران و شناخت عمق سفاکی رژیم پهلوی یاری رساند.
فصلنامه پانزده خرداد
